Banner Viadrina

03: Morgens hin, abends zurück - Rano wyjazd, wieczorem powrót

03-01-Erkner - Flakenflie├ƒ Dampfer ©Sammlung des Historischen Stadtarchivs Erkner

Przystań żeglugi parowej przy dworcu Erkner około 1910 r. Już od 1843 r. wielu mieszkańców Berlina korzystało z wygodnego połączenia do lasów i jezior okolic Erkner, aby udać się na wypoczynek. Jednocześnie coraz więcej mieszkańców i gości okolicznych miejscowości podróżowało do Berlina np. z założonym w 1876 r. przedsiębiorstwem żeglugi parowej „Rüdersdorfer Dampfschifffahrts-Aktien-Gesellschaft“.

[Archiwum miejskie w Erkner]

Liczba pasażerów przewożonych rocznie w ramach taryfy berlińskiej kolei miejskiej, obwodowej i komunikacji podmiejskiej (od 1890 r. łącznie z komunikacją podmiejską):

1882 10,6 mln.
1885 20,1 mln.
1887 30,7 mln.
1890 63,5 mln.
1892 87,7 mln.
1893 103,7 mln.
1895 135,6 mln.
1896 157,0 mln.
1898 169,7 mln.
1900 184,7 mln.
1903 198,0 mln.
1905 225,2 mln.
1907 268,1 mln.
1910 309,1 mln.
1913 340,7 mln.

[Erich Giese: Das zukünftige Schnellbahnnetz für Groß-Berlin, Berlin 1919, S. 237 ff.]

Początki komunikacji podmiejskiej i codziennych dojazdów do pracy

Pociągi spacerowe Kolei Berlińsko-Frankfurckiej od 1843 r. umożliwiały odkrywanie dla wypoczynku terenów położonych na wschód od Berlina. 50 lat później codzienne dojazdy do pracy stały się zjawiskiem masowym.

Już w pierwszym roku działalności tej kolei kilka mniejszych dworców zapewniło jej nadzwyczajne wyniki. Przewozy pasażerskie były ponad osiem razy większe niż planowano! Powstała komunikacja podmiejska – zamiast kursującego tylko dwa razy w tygodniu dyliżansu pocztowego, który w ciągu dwóch godzin pokonywał trasę z Berlina do Köpenick, do miasteczka można było teraz podróżować trzy razy dziennie w ciągu 25 minut.

Nawet maleńkie Erkner odnosiło korzyści z tej bliskości. Przyczyniały się do tego pociągi spacerowe: od 28 maja 1843 r. w niedziele organizowano przejazdy turystyczne do Erkner za obniżoną ceną. Tam już czekały łódki gotowe do wycieczek na łono natury. Stacja kolejowa znajdowała się blisko wody, gdzie w pobliżu „Restauracji Dworcowej“, wzdłuż brzegu Flakenfließ, powstały kolejne lokale i gospody. Ruch turystyczny stał się nowym źródłem dochodów mieszkańców Erkner. Berlińczycy odkryli wschodnią okolicę jako letnisko – wypoczynek znajdowali 50 minut od samego centrum miasta.

Dojazdy do pracy jako codzienne zjawisko masowe pojawiło się o wiele później. Stopniowo pociągi jeździły coraz szybciej i częściej. Berlin, milionowa metropolia, musiał zostać odciążony. W tym celu zreformowano w 1891 r. ceny biletów berlińskiej taryfy podmiejskiej dzieląc ją na trzy strefy, dzięki czemu ceny zostały obniżone mniej więcej o połowę. Bilety tygodniowe lub szkolne wiązały się z kolejnymi ulgami.

Na coraz większe zapotrzebowanie można było odpowiedzieć tylko przez wyraźne zwiększenie częstotliwości ruchu pociągów, co wymagało rozbudowy do tej pory dwutorowej linii kolejowej. W 1902 r. powstała dodatkowa para torów od Berlina do Erkner dla pociągów podmiejskich, co umożliwiło kursowanie pociągów co 10 minut. Od tej pory masowe dojazdy do pracy mogły stać się codziennością.

03-02-Vergnu╠êgungsfahrten 1843 ©Vossische Zeitung

Ogłoszenie o pociągach spacerowych, Vossische Zeitung z 25 V 1843 r.

03-G1-Erkner - Bahnhof, vor 1900 ©Sammlung des Historischen Stadtarchivs Erkner 03-G2-Erkner - Bahnhof, nach 1902 ©Sammlung des Historischen Stadtarchivs Erkner

Stary dworzec Erkner przed 1900 r. Od otwarcia Kolei Berlin – Frankfurt zaliczał się do „stacji” z rozkładowym postojem pociągów. Erkner cieszyło się największą popularnością w porównaniu z innymi miejscowościami wycieczkowymi, wobec czego już w 1843 r. konieczne okazało się znaczne powiększenie budynku dworcowego.

[Archiwum miejskie w Erkner]

Nowy dworzec w Erkner z 1902 r. z ogródkiem piwnym na dziedzicu. Ułożenie dodatkowej pary torów dla ruchu podmiejskiego po północnej stronie istniejącej linii kolejowej wiązało się z koniecznością wybudowania również nowych dworców kolejowych między Berlinem a Erkner, gdzie linia kolejowa kończyła się przy dworcu czołowym.

[Archiwum miejskie w Erkner]